Lillungal koode ko dental koode e duule heno e punndi, Ée fooÉngo mooÉondiri. Ko Ée jirlotooÉe Ée meeÉaa darto, Éuum waÉi won e firooÉe mbiyata jiryirngal, eÉe moolanaa mawneeki sabu eÉe ngonoya duuÉi ujunnaaje lewndu.
Adan, nde ganndal koodiwal fuÉÉi yiyteede, annduÉe teskiima cukkiri koode e asamaan, sabu lappol danayol ina ummi worgo ina roondi rewo, fecciti asamaan, ina haawi Ée no feewi, hay enen fulÉe eÉen teskii ngol, teskodiÉen ngol e geÉe men nguurndam, wiye to bannge Fuuta Tooro, so tawii neÉÉo leliima ngol waÉti tiimde e reedu mum tan Ćaale njonti, gese Éenndi e geÉe goÉÉe.
Ko lappol laaÉtungol teeĆti e gorlal Bojel (so ndoogu alaa kaÉooje).
AnduÉe koode puÉÉi faamde lappol ngol ko dental koode woni Éoon, dental ngal njeyaÉen e nder mum, sabu Naange ko hoodere e koode maggal, kadi biyeteeÉi Edwin Hubble hedde 1929 yiyti lilluÉe goÉÉe keewÉe haa fakiti, wadde Lillungal men yanti tan ko e lilluÉe goÉÉe e nde weeyo he.
LilluÉe ina keewi mbaadiiji, kono ko Éuri heewde e majje ko beÉiije, baÉÉe faandu laaÉtundu to hakkunde to, to seraaji Éeen lilluÉe ko calti calti ooñiiÉi waÉi, koode kese ina petta heen, won e majje baÉÉde buulol punndi e heno, Éeen lilluÉe mbiyete LilluÉe buule (spirale barrĂ©e), to faandu too koode nayeeje Éee tawete. LilluÉe beÉiije ko foti no miliyaaruuji 10 haa 100 ina tawee e majje, ko famÉi fof hoodere wootere hesere ina fetta heen e nder hitaande won heen ko 1000 hoodere hesere Éeydoto e nder hitaande.
Lillungal men Fedannde MalaaÉo, ko e lilluÉe hee jeyaa, kono nde tawno ko e maggal njeyaÉen ina saÉtani en anndude mbaadi maggal goobu maggal haa e mooÉre ndee.
YuÉÉo Naange men woni ko sera e Lillungal he, hakkunde men e wuddu maggal maa wonoy fuuÉi 26000 lewndu, e nder caltol yooli (bras d’Orion). Fawaade e cooynam lilluÉe goÉÉe, Lillungal men ko mbeÉiwal, ngal njaajeendi mum wonoyi duuÉi 100 000 lewndu, ko famÉi fof a ngal mooÉi 200 miliyaar hoodere.
MbiyÉen ko miliyaaruuji lilluÉe koode ngoni e tageefo ngoo, bas yoo baĆ, dente moolanaaÉe yuÉÉude e sañaade, Éuri Éallaade en e Éeen lilluÉe ko JaÉÉal (AndormĂšde), yolnde hakkunde men e maggal maa abbo e miliyoĆaaji ÉiÉi e feccere lewndu, so hawri e asamaan ina laaÉi ooyre maggal ina yiyre gite Éole, kono kala kuutoriiÉo lonngorgal maa laaÉtindo ngal.
Æoo e duuÉi miliyaaruuji 5 paaÉi, maa Lillungal men yantondir e Lillungal JaÉÉal, Ée laato Lillungal gootal berbal ooñingal.
KuÉol : Hammadi Jah
18-03-2024
Machallah machallah wad’i faayiida sanne fulbe mbeltiima sanne a jaaraama seydi Jah âEnvoyĂ© Ă partir dĂąÂÂun Smartphone Android avec GMX Mail.
JâaimeJâaime
Yaa wuur cella
JâaimeJâaime
Ko woni lewndu ?
JâaimeJâaime
LumiĂšre.
JâaimeJâaime